Frozen Shoulder (capsulitis adhesiva)

Wat is een frozen shoulder?

Het woord zegt het al, een “bevroren schouder”. Een ‘Frozen shoulder’ is een pijnlijke schouder met passieve en actieve bewegingsbeperking die ontstaat door een ontsteking en later een verlittekening van het schoudergewricht kapsel. [1] Deze aandoening werd al in 1872 beschreven en peri-artritis genoemd door Duplay.[2]. De term frozen shoulder werd voor het eerst geïntroduceerd door Codman. Codman EA. The Shoulder: Rupture of the Supraspinatus Tendon and Other Lesions in or About the Subacromial Bursa. Thomas Todd Co; 1934 

Ruim 10 jaar later werd aan de frozen shoulder een meer medische term gegeven: capsulitis adhesiva. Neviaser JS. Adhesive capsulitis of the shoulder: a study of the pathological findings in periarthritis of the shoulder. J Bone Joint Surg Am. 1945;27:211-222

Vaak wordt gedacht dat een frozen shoulder binnen 1 tot 3 jaar vanzelf voorbij, echter 20% tot 50% van de patiënten blijft klachten houden. Ongeveer 6% van de patiënten blijft ernstige pijn en bewegingsbeperkingen houden, waardoor een (niet)operatieve behandeling noodzakelijk is. [3][4]

Het grootste herstel wordt met name in de eerste maanden gezien, maar later is het herstel veel minder groot en is er vaak sprake van langdurige beperkingen die vele jaren kunnen duren [3]

een snelle en juiste behandeling van frozen shoulder klachten is daarom ook zeer belangrijk

Welke klachten passen bij frozen shoulder?

Typische klachten die geassocieerd worden met een frozen shoulder zijn:

Twee vormen van frozen shoulder

Primaire frozen shoulder

Wanneer er geen oorzaak aangetoond kan worden bij een frozen shoulder en er een beperking is van de schouder, zowel actief als passief, wordt dit een primaire frozen shoulder genoemd. [11]

Secundaire frozen shoulder

Over secundaire frozen shoulder wordt gesproken wanneer de bewegingsbeperking van de schouder veroorzaakt wordt door een onderliggende aandoening, zoals infectie, inflammatie, immobiliteit, diabetes mellitus en schildklieraandoening. [11]

Verschillende oorzaken

Intrinsieke oorzaak

Beperking van de schouderbewegelijkheid door een aandoening van schouderspieren of pezen zoals een peesontsteking, ingescheurde pees, of verkalkte pees. [11]

Extrinsieke oorzaak

Beperking van de schouderbewegelijkheid niet door een schouderaandoening, zoals na een borstoperatie, zenuwschade (cervicale radiculopathie), thoraxwand tumor, eerder doorgemaakte beroerte of letsel, zoals een gebroken bovenarm of sleutelbeen. [11]

Systemische oorzaak

Ziekten die invloed hebben op het hele lichaam zoals suikerziekte, te traag werkende schildklier of bijnierschors. [11]

Risicofactoren voor frozen shoulder

Geslacht	70% is vrouw. [12][4]Mannen reageren minder goed op fysiotherapeutische behandelingen (four direction shoulder stretching) dan vrouwen. [13]
Leeftijd	84% van de frozen shoulder patiënten zijn tussen de 40 en 60 jaar. [14]
Trauma	22% heeft een letsel aan de arm gehad
Positive familiegeschiedenis	Erfelijke factor [15][16]
Positieve HLA B27	Antigeen op witte bloedcellen: verhoogde kans op een autoimmuunaandoening [16]
Lage lower body mass index (BMI)	Magere mensen [15]
Roken	Rokers [7]
Open of arthroscopische schouder chirurgie	3% tot 6% na schouderoperatie. [17][18][19] Verhoogde kans na: [20] – Arbeidsongevallen: 8,6% – Verkalkte pees: 17% – Gedeeltelijke spierpees scheuring vlak bij het schoudergewricht: 13,5% – Scheur van de kraakbeen ring: 11%
KNO Chirurgie	70% na zware nekoperaties. [7]
Mamma chirurgie	10% na borstoperatie met name tussen 50 en 60 jaar. [21]
Diabetes mellitus	10 % bij diabetes mellitus type 1 [7] 20 % bij diabetes mellitus type 2 [7] Hoe slechter de diabetes is ingesteld (HbA1c > 7), hoe hoger het risico op frozen shoulder. [22]
Schildklieraandoening	10% kans bij een te traag of te snel werkende schildklier: [7][23],[24][25][26][15][27]
Cardiale aandoening	Ongeveer 3% van mannelijke hartchirurgie patiënten. [28]Ruim 70% patiënten met een frozen shoulder heeft een hartziekte of hoge bloeddruk
Parkinson	12% van de Parkinsonpatienten [29]
CVA	Incidentie 50% bij hemiplegische schouderpijn na eerste CVA zgn shoulder-hand syndroom CRPS [30]25% na hersenbloeding (subarachnoïdaal) [7]
Neurochirurgie	Incidentie na neurochirurgie is 25,3%. [7]Na nekhernia operatie is risico op frozen shoulder verhoogd [31]
Aneurysma chirurgie	41% na acute aneurysma operatie
Maligniteit	15% bij mensen met een tumor
Hyperlipidemie	17% van frozen shoulder patiënten heeft hogere cholesterol waarden [32]
Medicatie	Matrix metalloproteinase inhibitor [33] Anti-retrovirale medicatie (stavudine, lamivudine, indinavir) Influenza/ pneumococ vaccin Fluoroquinolones
Ziekten van Dupuytren [34]	52% patiënten met een frozen shoulder heeft de ziekte van dupuytren45% dupuytren patiënten heeft diagnose frozen shoulderFrozen shoulder lijkt histologisch op de ziekten van Dupuytren, waarbij ook bindweefsel verdikt is. [35]

Medische verklaringen voor frozen shoulder

Frozen shoulder wordt veroorzaakt door een ontstekingsreactie in het schouderkapsel, die uiteindelijk leidt tot verbindweefseling (verlittekening) in het schouderkapsel en pezen. [36],[1]

Mogelijk speelt ook nieuwe bloedvat- en zenuwvorming een rol. Dit zou ook kunnen verklaren waarom de aandoening zo pijnlijk is. [37]

Metabool syndroom

Een van de gedachten is dat frozen shoulder gerelateerd is aan het metabool syndroom. [38] [39]

Het metabool syndroom is een verzameling van klachten rondom de stofwisseling, waarbij een combinatie aanwezig is van: verhoogd cholesterolgehalte, hoge bloeddruk, overgewicht (vooral toename van buikvet) en een hoge bloedsuikerspiegel. 

Het metabool syndroom wordt veroorzaakt door slecht werkende cellen in de vaatwand door verhoogde afgifte van insuline, ontstekingsmoleculen en oxydatieve stress, wat leidt tot een chronische laaggradige ontsteking. Dit is waarschijnlijk de reden waarom bij frozen shoulder een verhoogde bloedsuikerspiegel, cholesterol, triglycerides en hoge bloeddruk aanwezig is. [40][39]

Daarnaast is (visceraal) buikvet alleen ook geassocieerd met pijn in de armen en schouder, waaronder frozen shoulder. [41]

Immobilisatie

Onze moderne zittende levensstijl zorgt ervoor dat wij tegenwoordig onze schouders minder bewegen en rekken. [42][43] Verminderde bewegelijkheid leidt vervolgens tot het vrijkomen van ontstekingsmoleculen en het onstaat van oxydatieve stress. Dit heeft invloed heeft op de aanmaak van het bindweefsel in de schouder. [42][44][45][46][47]

Dit verklaart waarom bij aandoeningen die gepaard gaan met een (tijdelijke) verminderde bewegelijkheid (bv na chirurgie en trauma) ook vaak frozen shoulder klachten worden gezien. [38]

Verstoring van het autonome zenuwstelsel

Chronische ziekten, zoals o.a. frozen shoulder, diabetes mellitus, hart- en vaatziekten, depressie zijn geassocieerd met een verstoorde balans tussen het parasympatische en sympathische zenuwstelsel (=autonomische zenuwstelsel). [48][38]

Een relatief overactief sympathisch systeem kan leiden tot verminderde werking van cellen in de bloedvatwanden (endotheel). Hierdoor komen ontstekingsmoleculen vrij wat weer het sympathisch systeem kan activeren. [49][38] Lichamelijke tekenen van een overactief sympathisch systeem zijn bijvoorbeeld versnelde hartslag, verhoogde bloeddruk, versnelde ademhaling, droge mond.

De verstoring van het autonome zenuwstelsel kan ook ontstaan door psychosociale stress. Een al aanwezige laaggradige ontsteking zou zich door stress alsnog kunnen ontwikkelen tot een frozen shoulder. [38]

Impact frozen shoulder

Frozen shoulder komt tussen de 2% en 5% voor in de algemene populatie [50] 

Volwassenen tussen de 40 en 60 jaar (gemiddeld 53 jaar) zijn het meeste aangedaan. 

Frozen shoulder klachten duren gemiddeld 30 maanden (1 tot 3,5 jaar). [50][51][4]

20% van de patiënten krijgt op termijn ook frozen shoulder klachten aan de andere schouder. [4] Dit ontstaat gemiddeld na 6 maanden tot 7 jaar na de eerste frozen shoulder klachten op [52]

14% van de patiënten heeft tegelijkertijd frozen shoulder klachten aan beide schouders. [53]

Frozen shoulder treedt nooit voor een 2^de keer op in dezelfde schouder [53]

41% heeft op lange termijn nog steeds klachten, waarvan 6% ernstig met functieverlies. [4]

Hoe erger de klachten, hoe slechter de prognose. [4]

Economische impact van frozen shoulder

Patiënten met frozen shoulder kunnen 1,5 tot 4 maal langer met ziekteverlof zijn dan patiënten met een normale schouderblessure. [54]

De kans dat patiënten langdurig afwezig zijn (langer dan 3 maanden) van hun werk is 3,3 maal hoger. 

De kans op langer dan 1 jaar afwezig zijn van het werk is zelfs 7,5 keer hoger, dan na een andere schouderblessure. [54]

De gemiddelde ziektekosten van een normale schouderblessure liggen tussen de €1000 en €8500 per patiënt, terwijl dit voor frozen shoulder tussen de €2500 en €28000 is. Dit is een verdrievoudiging van de zorgkosten. 

Het kost de bv. de Zwitserse gezondheidszorg jaarlijks  €100 miljoen op een inwoner aantal van 8,7 miljoen. [54]

Fasen van frozen shoulder

Redler et al [55]

	Verstijfingsfase		Eind- en herstelfase
(Nachtelijke)pijn	Ja (90%) Matig tot ernstig	Matig pijn	Minder pijn	Minimale pijn
Bewegelijkheid	Deels verminderd Met name pijn in uiterste stand [14]	Stijfheid, met name arm naar buiten draaien	Ernstig verlies van bewegelijkheid, passief eindstandig [56]	Toename bewegelijkheid
Pathologie	Ontsteking schouderkapsel [56]	Eerste tekenen verdikking kapsel [56]	Verbindweefseling in kapsel en pezen [56]	Vermindering verbindweefseling [56]
Duur	2-6 maanden	2-9 maanden	2-4 maanden	5-31 maanden
Medicatie	NSAID alleen eerste 1 tot 3 weken  Prednison alleen eerste 6 weken  Calcitonine
Fysiotherapie	Behouden van bewegelijkheid en Pijn verminderen  Laser Warmte pakkingen, Shock wave therapie	Vergroten van bewegingsuitslag Mobiliseren Actieve-bewegingsoefeningen	Vergroten van bewegingsuitslag Mobiliseren	Continueren fysiotherapie
Interventies	Gewrichtsinjectie      suprascapularis (SS) blokkade	Hydrodilatatie SS blokkade	Gewrichtsinjectie Hydrodilatatie   SS blokkade	Geen
Operaties		Door bewegen onder analgesie/ narcose  ACR	Door bewegen onder analgesie/ narcose  ACR	Geen

Welke andere oorzaken van schouderpijn lijken op frozen shoulder?

Onderstaande aandoeningen kunnen lijken op frozen shoulder

Welke onderzoeken moeten worden uitgevoerd?

Frozen shoulder is een klinische diagnose. 

Aanvullend onderzoek is met name gericht op het uitsluiten van andere aandoeningen, zoals:

Röntgenfoto van de schouder

Een röntgenfoto wordt gemaakt om een botbreuk of verkalkingen aan te tonen. 

Indien er alleen sprake is van frozen shoulder zijn er meestal geen afwijkingen zichtbaar op een röntgenfoto. Soms is er botontkalking aanwezig door het niet of minder gebruiken van de schouder. [14]

Manipulatie onder verdoving of anesthesie is in dit geval een minder goede behandeling in verband met geen goed plan i.v.m. het risico op een botbreuk. [57]

MRI-schouder

MRI wordt gemaakt om andere oorzaken van schouderpijn uit te sluiten. Soms wordt er met contrastvloeistof in de bloedvaten een MRI gemaakt. Dan wordt er gesproken van een MRA (magnetic resonance angiografie). 

Een frozen shoulder kan op een MRI gezien worden in de verbindweefselingsfase. [58]

Echografie van de schouder

Echografie wordt toegepast omandere oorzaken van schouderpijn uit te sluiten.

De diagnose frozen shoulder wordt meer waarschijnlijk wanneer o.a. verdikking van het schouderkapsel wordt gezien, en er verminderde bewegelijkheid van een belangrijke spier en pees van de schouder, zoals de supraspinatus. [59]

Bloedonderzoek

Frozen shoulder gaat vaak samen met suikerziekte en schildklierproblemen. Daarom is het verstandig de volgende bloedwaardes te controleren:

Diagnostische injectie van de slijmbeurs

Om te weten of de schouderpijn wordt veroorzaakt door irritatie van de slijmbeurs van de schouder (bursa acromiale), kan een diagnostische injectie in de slijmbeurs met een verdovingsmiddel gegeven worden. Indien de pijn meer dan 50% verminderd wordt de kan de irritatie van de slijmbeurs een oorzaak zijn van de klachten.[60]

In 50% van de patiënten met een frozen shoulder is de slijmbeurs van de schouder het meest pijnlijk. Bij de andere helft  ontstaat de pijn door het schoudergewricht zelf. Een injectie van het schoudergewricht is dan meestal effectief. [61][62]. De ingreep heeft geen invloed op de bewegelijkheid van de schouder. 

Een diagnostische injectie met lokaal verdovingsmiddel van slijmbeurs of schoudergewricht kan een onnodige injectie met een ontstekingsremmer voorkomen, en ook de mogelijk bijwerkingen, zoals hoge bloedsuiker, menstruatieproblemen, verbleking van de huid (hypopigmentatie), botontsteking en het dunner worden van de huid, pezen. [63]

Conservatieve behandeling

Patiënteninformatie

Patiënt educatie is een belangrijke behandeling: Het geeft stressvermindering en bevorderd het herstel. [64] Door het informeren van patiënten en het bepreken van negatieve invloeden op het herstel, zoals stress, verkeerde houding en beweging, krijgt de patiënt meer helderheid over de oorzaak, prognose en eigen rol in het herstel. Het antwoord op de volgende vragen kunnen dan behulpzaam zijn. [65][66]

1. Waarom heb ik deze schouderpijn en beperking?
2. Wat veroorzaakt de schouderpijn en bewegingsbeperking? (Risicofactoren)
3. Hoelang duurt deze schouderpijn en bewegingsbeperking? (1-3 jaar)
4. Wat kan ik zelf doen om de pijn te verminderen? (activiteiten aanpassen, actief blijven, fysiotherapie)
5. Wat zijn de consequenties voor mijn werk en sport?

Medicatie

NSAID’s

NSAID staat voor de Engelse benaming non-steroid anti-inflammatory drugs. Diclofenac, ibuprofen en naproxen behoren tot deze groep pijnstillers. Deze pijnstillers hebben net als corticosteroïden een ontstekingsremmend effect. Deze pijnstillers remmen het zogenoemde enzym cyclo-oxigenase (cox), wat de aanmaak van ontstekingsstoffen, zoals prostaglandinen stimuleert. Prostaglandinen zorgen voor ontsteking, koorts en ook pijn. 

Bij een frozen shoulder is er veel cox-1 en cox-2 aanwezig. Daarom kunnen NSAID’s die cox-1 en cox-2 remmen en de pijnklachten in de schouder verminderen.[36][1]

NSAID’s hebben GEEN invloed op de bewegelijkheid bij een frozen shoulder. [67]

Er is geen specifieke voorkeur voor NSAID’s.

Nadelige effecten van NSAID’s kunnen zijn: 

Advies

Overweeg alleen in de eerste 2 tot 3 weken van de ‘Freeze’ fase een behandeling. [69]

Info over NSAID’s, Diclofenac, Ibuprofen, Naproxen.

Prednison

Oraal prednison (30 mg voor 3 weken) kan in de eerste 6 weken de pijn verminderen en bewegelijkheid verbeteren.Deze gunstige effecten verdwijnen na 12 weken, waarbij de klachten mogelijk heviger worden, vanwege het ‘rebound-effect’ (toename van pijn na het stoppen van een medicijn).

Een lagere dosering van 10 mg gedurende 4 weken, gevolgd door 5 mg gedurende 2 weken geeft geen verbetering van klachten, behalve de vermindering van nachtelijke pijn. [70]

Bijwerkingen van de prednison zijn:

De bijwerkingen van ontstekingsremmers zijn over het algemeen mild. De meest voorkomende zijn:

Mogelijke bijwerkingen bij langdurig gebruik zijn:

Pas op met de behandeling met ontstekingsremmers bij patienten met:

Advies

Oraal prednison kan worden overwogen in eerste 6 weken van de ‘Freeze’ fase. [76]

Info over prednison.

Calcitonine

Calcitonine is een hormoon dat wordt uitgescheiden door de schildklier. 

Dit hormoon zorgt voor vermindering van de ontstekingsreactie en stimuleert het vrijkomen van endorfinen (= lichaamseigen morfine). [78] Tevens verbetert het de botdichtheid (door vermindering van botafbraak door osteoclasten). Calcitonine wordt via neus met een spray toegediend (dosering is 200 U = 1 puff/ dag). [55]

Calcitonine is een veilig medicijn met weinig bijwerkingen. Het mag niet worden gegeven bij patiënten die allergisch zijn voor zalm. [79]

Advies

Calcitonine heeft een toegevoegde waarde samen met NSAID’s en fysiotherapie. [78] en heeft mogelijk het meeste nut in de vroege ‘freeze fase’. 

Shockwave therapie

Extracorporele shockwave therapie geeft in eerste 6 weken verbetering van functie en bewegelijkheid zonder bijwerkingen. [80][81]

Deze therapie kan in de eerste 6 weken tijdens de ‘Freeze’ fase worden overwogen bij patiënten met diabetes mellitus, waarbij de toediening van corticosteroïden relatief gecontra-indiceerd zijn.

Whole body cryotherapie

Tijdens cryotherapie wordt het hele lichaam gedurende 2 tot 3 minuten blootgesteld aan zeer koude lucht (tussen -110°C tot -140°C). De behandeling wordt iedere dag gedurende 10 dagen uitgevoerd. Het heeft een ontstekingsremmend en pijnstillend effect op het hele lichaam. 

Cryotherapie in combinatie met fysiotherapie geeft vermindering van pijn, verbetering van de bewegelijkheid van de schouder bij frozen shoulder. [82]

Fysiotherapie

Fysiotherapie is de eerste lijn behandeling bij frozen shoulder. 

Vroege mobilisatie van de schouder wordt aanbevolen. Er zijn 2 soorten manieren van mobiliseren:

Het is nog niet duidelijk welke 2 benaderingen het beste resultaat oplevert. [83][84]

Een behandeling met alleen fysiotherapie geeft minder goede resultaten dan een gecombineerde behandeling met bijvoorbeeld medicatie en schouderinjecties. [85]

In fase 2 van frozen shoulder heeft 90% van de patiënten baat bij een strekoefeningen. [13] Hierbij zijn thuis-oefeningen even effectief of zelfs beter dan strekoefeningen onder begeleiding. [86][87]

Bepaalde strekoefeningen hebben meer nut dan andere. Het rekken van de arm naar achter op de rug heeft veel meer effect dan naar voren rekken (posterieure versus anterieure mobilisatie). Met deze oefenen kan er gemiddeld 30 graden meer naar buiten worden gedraaid (exorotatie). [88]

Invasieve pijnbehandeling bij frozen shoulder

Injectie van het schoudergewricht met een ontstekingsremmer

Een injectie met een ontstekingsremmer in het schoudergewricht vermindert de bindweefselvorming die ontstaat bij Frozen shoulder. [89] en is beter dan orale toediening van prednison. [90][91]

De combinatie van een injectie van een ontstekingsremmer in het schoudergewricht samen met fysiotherapie geeft een langdurige en duidelijke verbetering (77%) van pijn en bewegingsbeperkingen ten opzichte van alleen fysiotherapie (46%). 

Hoe eerder de injectie bij het ontstaan van pijn wordt uitgevoerd, hoe beter de resultaten. Een vroege injectie kan het natuurlijke beloop van frozen shoulder klachten verkorten. [92] Mits dit binnen een jaar wordt uitgevoerd en samen gaat met een oefenprogramma in de thuissetting. [93]

Injectie van het schoudergewricht met hyaluronzuur

Hyaluronzuur is een lichaamseigen stof, die het kraakbeen in het gewricht beschermt. [94][95]

Het zorgt tevens een gunstig effect op de ontstekingsreactie van het gewrichtskapsel en verklevingen bij frozen shoulder. [96][97] en heeft met name een positief effect op de bewegelijkheid van de schouder bij een frozen shoulder. [98]

Hyaluronzuur geeft gelijkwaardige resultaten als een ontstekingsremmer. De behandeling is zeer veilig zonder beschreven complicaties. [99]

Het toevoegen van hyaluronzuur 20 mg aan een injectie in de schouder met een ontstekingsremmer en fysiotherapie is mogelijk zelfs effectiever dan alleen een ontstekingsremmer met fysiotherapie. [100]

Er is een studie waar bij 96% van de patiënten binnen 5-7 weken een volledig herstel gezien van frozen shoulder klachten. Hierbij werd een een combinatie behandeling van hyaluronzuur, lokaal verdovingsmiddel i en intensieve fysiotherapie toegepast. [101]

Injectie van de schouderzenuw

Het gevoel van schoudergewricht wordt verzorgd voor 70% door van de suprascapularis zenuw. [102]

Het blokkeren van de nervus suprascupularis met alleen lokaal verdovingsmiddel (bupivacaine 0,5% 10 ml) zorgt ervoor dat patiënten beter en langdurig het losmaken van de schouder door de fysiotherapeut kunnen verdragen. 

Alleen een lokaal verdovingsmiddel is veiliger en geeft minder bijwerkingen dan een gecombineerde injectie met een ontstekingsremmer en een lokaal verdovingsmiddel (lidocaine 2% 2 ml). Het inspuiten is eenvoudig uit te voeren, zeker onder echogeleiding en heeft een minimaal risico op infecties. Een injectie met een lokaal verdovingsmiddel wordt als eerste keus therapie geadviseerd bij patiënten met frozen shoulder. [103] 

Indien een ontstekingsremmer extra wordt toegevoegd gevolgd door fysiotherapie (mobilisatie en stretching) kan zelfs de duur van een frozen shoulder met gemiddeld 6 maanden worden verminderd. [104],[105]

Gepulseerde radiofrequente (PRF) behandeling van de schouderzenuw

De suprascapularis zenuw kan ook worden behandeld met een gepulseerde radiofrequente (PRF) behandeling. De combinatie van een PRF-behandeling in combinatie met een lokaal verdovingsmiddel en een ontstekingsremmer kan een langdurige verbetering geven in pijn en bewegelijkheid die tot 6 maanden na de behandeling kan aanhouden. [106]

Hydrodilatatie van de schouder

Hydrodilatatie is een techniek, die wordt toegepast in de ‘frozen fase”, waarin bewegingsbeperking meer op de voorgrond staat. Met een zoutoplossing (NaCl 0,9%) en een lokaal verdovingsmiddel het kapsel van het gewricht opgerekt. Het extra toevoegen van een ontstekingsremmer geeft tevens een ontstekingsremmend effect. [107]

In de slijmbeurs wordt eerst een ontstekingsremmer (1ml) en een lokaal verdovingsmiddel (10 ml) geïnjecteerd, waarna verder wordt opgevuld met een zoutoplossing totdat de slijmbeurs (van de biceps longus) gevuld is of de procedure te pijnlijk wordt. [108]

Hydrodilatatie verbetert de pijn in de eerste 3 weken en geeft verbetering van de bewegelijkheid tot 12 weken. Er is geen verschil in uitkomst tussen hydrodilatatie en een injectie met een ontstekingsremmer in het schoudergewricht. [109]

Manipulatie van de schouder onder narcose

Deze therapie bestaat uit een agressieve mobilisatie van het schoudergewricht onder narcose. 

Tijdens de narcose worden de verlittekende structuren uit elkaar getrokken en wordt het schouderkapsel opgerekt door de schouder in alle richtingen maximaal te bewegen. 

Over het algemeen is dit een veilige behandeling, maar complicaties zijn beschreven, zoals:

Het is nog niet duidelijk of deze behandeling een meerwaarde heeft. [112][113]

Thuisoefeningen alleen hebben net zo veel effect als thuisoefeningen samen met manipulatie onder narcose. [114]

Deze behandeling is minder effectief bij frozen shoulder patiënten met diabetes mellitus. [115]

Welke patiënten komen hiervoor in aanmerking?

Wanneer patiënten niet reageren op een eerdere onstekingsremmer in het schoudergewricht en de arm minder 50% naar buiten gedraaid kan worden, kan een manipulatie onder narcose worden overwogen. [116]

Wat kan ik verwachten na de behandeling?

In de eerste 2 tot 3 weken na deze manipulatie worden pijnstillers (NSAID’s) en lokale koeling met ijs geadviseerd om de pijn van de behandeling te verminderen. 

Fysiotherapie dient direct na de ingreep te starten tot 6 maanden na de ingreep. Deze behandeling bestaat bij voorkeur uit vroege passieve en actieve mobiliteits- en stabilisatieoefeningen. Daarna worden actieve mobiliteitsoefeningen geadviseerd in combinatie met krachttraining van schouder en buikspieren. [117]

Kijkoperatie van de schouder

Het losmaken van het kapsel litteken door middel van een kijkoperatie is een effectieve en veilige behandeling voor patiënten die niet reageren op andere therapieën. [118][119][120]

De behandeling heeft 2 belangrijke voordelen.

Ten eerste is kan een kijkoperatie de diagnose frozen shoulder bevestigen en andere oorzaken van een stijve schouder uitsluiten.

Ten tweede kan de verlittekening direct gezien worden en aangepakt worden. 

Pas na 16 dagen kan pijnvermindering optreden. Na 6 weken ervaart meer dan 80% van de patiënten tenminste 50% pijnvermindering. Binnen 2 weken is bij 90% van de patiënten ook de nachtrust hersteld. Helaas heeft echter 10% van de patiënten geen baat bij de ingreep. [121]

De kans op een minder goed resultaat van de behandeling is aanwezig bij:

Bij elke schouderoperatie bestaat er ook een kans op het krijgen van een Frozen shoulder. Dit is ook het geval bij het losmaken van het littekenweefsel bij een Frozen shoulder. Goede pijnstilling na de ingreep is daarom belangrijk, met bijvoorbeeld een zenuwblokkade (plexus brachialis met lokaal verdovingsmiddel).[123]

In de eerste 2 tot 3 weken na deze manipulatie worden pijnstillers (NSAID’s) en lokale koeling met ijs geadviseerd om de pijn van de behandeling te verminderen. 

Fysiotherapie dient direct na de ingreep te starten tot 6 maanden na de ingreep.

Deze behandeling bestaat uit vroege passieve en actieve mobiliteitsoefeningen en stabilisatieoefeningen. Daarna worden actieve mobiliteitsoefeningen geadviseerd in combinatie met krachttraining van schouder en buikspieren  [117]

Schouderoperatie

Een operatie waarbij het kapsel wordt ingesneden, wordt nauwelijks nog toegepast, omdat deze ingreep gepaard gaat met grotere wonden en langer herstel. Het wordt tegenwoordig alleen uitgevoerd bij patiënten waarbij een kijkoperatie onvoldoende verbetering heeft gegeven in de bewegelijkheid van de schouder. [124][125]